Co warto wiedzieć o rozwoju mowy dziecka
TRZYLATEK
Rozumie to co do niego mówimy. Spełnia proste polecenia: przynieś piłkę, podnieś klocek.
Pytany podaje swoje imię.
Próbuje wykonywać codzienne czynności według podanych instrukcji.
Wypowiada kilkuwyrazowe zdania, mówi chętnie i dużo. Używa około 1000 słów.
Zadaje pytania, nie zawsze jasno sprecyzowane.
Dziecko powinno wymawiać prawidłowo: wszystkie samogłoski (a, e, i, o, u, y, ą – może brzmieć jak om), spółgłoski: p, b, m, f, w, t, d, n, l, ś, ź, ć, dź, ń, k, ch, j, ł. Głoski ; sz, ,z cz, dż oraz s, z, c, dz mogą być wymawiane jako ś, ź, ć, dź. Głoska r może być wymawiana jako l.
CZTEROLATEK
Rozumie i wykonuje nasze polecenia ( zawierające wyrażenia przyimkowe: na, pod, obok, za itd.).
Rozpoznaje i nazywa podstawowe kolory.
Pytany odpowiada co robi.
Odpowiada na pytania (dlaczego?).
Potrafi mówić o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, chociaż czasem myli określenia czasu (wczoraj, dzisiaj, jutro).
Zadaje sporo pytań: po co?, jakie?, dlaczego?.
Stosuje neologizmy (tworzy swoje wyrazy), gdy nie pamięta lub nie zna nazwy przedmiotu czy zjawiska np. uszolog, ucho log (laryngolog – lekarz od uszu). Nie należy utrwalać neologizmów i zawsze podawać prawidłową nazwę.
Dziecko powinno wymawiać prawidłowo: s, z, c, dz. Głoski: sz, ż, cz, dż mogą być wymawiane jako s, z, c, dz, a głoska r jako l.
Nie należy zmuszać dziecka do wymowy głoski r, gdyż aparat mowy nie jest jeszcze do tego przygotowany i może dojść do nieprawidłowego dźwięku.
PIĘCIOLATEK
Stosuje wypowiedzi wielozdaniowe, opowiada zdarzenia, opisuje przedmioty i ich zastosowanie, używa różnych przyimków: z, do, na, bez, za, pod, u, w, nad, o, od, po, obok itp.
Uwzględnia kolejność zdarzeń i zależności przyczynowo – skutkowe.
Dokonuje autokorekty mowy, znikają nieprawidłowości gramatyczne.
Może wymawiać r jako l, głoski szumiące: sz, ż, cz, dż jako s, z, c, dz. Często pojawia się prawidłowe brzmienie lub hiperpoprawne np. „rarka” zamiast lalka, albo „szok” zamiast sok. Wymowa pozostałych głosek powinna już być prawidłowa.
SZEŚCIOLATEK
Swobodnie posługuje się mową, świadomie używa jej do przekazania swojej wiedzy
i emocji.Powinien wymawiać prawidłowo wszystkie głoski.
W sposób naturalny porozumiewa się z rówieśnikami i dorosłymi.
Jeżeli dziecko mówi z językiem wysuniętym między zębami bez względu na wiek należy zgłosić się do logopedy.
Literatura:
„Logopedia”
Irena Styczek
„Reranie. Profilaktyka, diagnoza, korekcja” Ewa
Małgorzata Skorek
WWW.raabe.com