Zabawy logopedyczne

1 kwietnia 2021 Marta Rupik

Serdecznie zapraszam do wspólnej zabawy z dzieckiem wykorzystując poniższe ćwiczenia i zabawy.

Ćwiczenia oddechowe

Dzieci w wieku przedszkolnym często oddychają tak zwanym płytkim torem piersiowym. Takie oddychanie, nazywane także szczytowym lub obojczykowo-żebrowym, charakteryzuje się tym, że w czasie wdechu poszerzają się głównie górne obszary klatki piersiowej, następuje uniesienie ramion i łopatek, zaś w dalszej fazie następuje podciągnięcie brzucha. Ten typ oddechu umożliwia tylko częściowe napełnianie płuc powietrzem i jest to oddech wadliwy.
Drugim bardzo niekorzystnym (niestety często bagatelizowanym) problemem, związanym
z oddychaniem dziecka, jest nawykowe oddychanie przez usta. Zarówno w dzień jak
i podczas snu dziecko powinno oddychać nosem. Taki tor oddechowy zapewnia właściwy rozwój aparatu artykulacyjnego.
Nieprawidłowe oddychanie przez usta ma poważne konsekwencje, wpływające silnie na rozwój naszych pociech. Najważniejsze z nich to:

niedostateczne dotlenienie układu nerwowego, co powoduje zaburzenia koncentracji uwagi, zwiększoną męczliwość, a tym samym trudności w nauce;
zaburzenia gospodarowania powietrzem: oddychanie przez usta skutkuje krótką fazą wdechową i wydechową, ograniczoną pracą i niską sprawnością przepony – dziecko mówi szybko, często dobierając powietrze w czasie wypowiedzi, niezgodnie
z pauzą logiczną. Taki sposób mówienia może być jednym z czynników utrwalających niepłynność mowy;
powstanie i utrwalanie wad wymowy: dzieci oddychające przez usta nabierają zwyczaju unoszenia języka ku wałowi dziąsłowemu, co sprzyja kształtowaniu się patologicznych sposobów połykania; w efekcie końcowym powoduje to powstawanie lub utrwalanie wady wymowy. Dziecko 3-letnie z międzyzębową realizacją głosek bezwzględnie powinno być pod opieką logopedy;
infekcje górnych dróg oddechowych: oddychanie przez usta sprzyja infekowaniu tylnej ściany gardła oraz górnych dróg oddechowych;
kształtowanie się wad postawy: skutkiem nieprawidłowego oddychania jest eliminacja udziału mięśni klatki piersiowej; wyłączenie z pracy określonej grupy mięśni powoduje pozorne zapadnięcie mostka z powodu przemieszczania się barków do przodu, pogłębienia dołków nadobojczykowych i charakterystycznego odstawania dolnych kątów łopatek na plecach; prowadzi to do hiperlordozy odcinka lędźwiowego i szyjnego;
hipotonia mięśnia okrężnego warg, niewydolność warg, wiotkość mięśni policzkowych: wargi są stale rozchylone, górna warga często jest lekko uniesiona; wiotkość warg powoduje trudności ze sprawnym jedzeniem, widoczne już w czasie nauki jedzenia z łyżeczki; innym problemem jest utrudnione dmuchanie, które często skutkuje niemożnością oczyszczenia, wydmuchania nosa;
jedną z ważniejszych konsekwencji nieprawidłowego oddychania jest obniżone napięcie i wiotkość mięśni żwaczy, które odpowiadają za odruch żucia – dzieci oddychające przez usta szybko wykazują wyraźną niechęć do intensywnej pracy żuchwy przy żuciu.

Zwracamy uwagę na prawidłowy oddech dziecka: wdech nosem – wydech ustami.

Zabawy z rurką, słomką:
– „Burza w szklance wody”. Zanurzamy słomkę w wodzie i dmuchamy mocno, tak, aby powstały bąbelki.
– słomkę wkładamy do szklanki nie dotykając wody i wydmuchujemy „dołek” wodzie.
– dmuchamy na zmianę: długo – krótko – jak najdłużej, słabo – mocno – bardzo mocno – gotuje się, kipi.
– rurka może służyć do chwytania (przyciąganie na wdechu) różnych lekkich przedmiotów: papierków, waty, gąbki, albo ich wydmuchiwania (na wydechu).
Dmuchanie na paski papieru, kulki z waty lub papierowe postacie, piłeczki ping – pongowe, gwiazdki itp. – umocowane na nitkach (kto mocniej, kto wyżej).
Zabawy z piłeczką ping – pongową/ wacikiem/ papierkiem w pozycji siedzącej z ustami na wysokości powierzchni stolika.
– dmuchamy na piłeczkę, aby „piechotą” przechodziła przez stolik.
– dmuchając wbijamy gola w bramkę ustawioną z dwóch klocków, dmuchamy piłkę tak, aby wpadła do tunelu zrobionego z rolki z papieru toaletowego.
– mecz piłki dmuchanej: ustawione dwie bramki po przeciwnej stronie stołu, dmuchając strzelamy gole do bramki przeciwnika i bronimy swojej.
Misie śpią i oddychają nosem – w pozycji leżącej (wdech i wydech nosem)
Chłodzenie zupy na talerzu – ręce składamy w kształcie talerza
Dmuchanie papierków po cukierkach – dmuchanie tak, aby się przesuwały do celu, po wyznaczonej ścieżce, po śliskiej powierzchni, po szorstkiej powierzchni.
Dmuchanie na własną grzywkę.
Nadymanie buzi i przepychanie powietrza w zamkniętej buzi;
Zabawy z piórkami i wacikami: wydmuchujemy w górę waciki, piórka: Kto wyżej? Kto utrzyma dłużej wacik, piórko w górze?
Wyścigi myszek.
Na dużej kartce papieru narysowany jest tor wyścigowy, zadaniem dziecka jest dmuchanie przez słomkę na papierową myszkę – czyja myszka pierwsza
Huśtanie ulubionej zabawki – na brzuszek leżącego płasko na podłodze dziecka należy położyć książkę (wielkość zależy od wieku dziecka i stopnia zaawansowania ćwiczeń), a na niej ulubioną zabawkę. W czasie wdechu zabawka unosi się do góry, przy wydechu – opada. Zarówno wdech, jak
i wydech muszą być powolne i równomierne z chwilowym trzymaniem powietrza, aby np. kotek nie spadł z huśtawki.
Kto tak potrafi? Naśladowanie śmiechu różnych ludzi:

– staruszki: He – He- He

– kobiety – jasny: ha- ha- ha

– mężczyzny – tubalny, rubaszny: ho- ho- ho

– dziewczynki – piskliwy, chichotliwy: hi- hi- hi

– chłopca – wesoły, hałaśliwy: ha- ha- ha
– śmiech wesoły, beztroski, gwałtowny, cichy, lekki, stłumiony.

Czarodziejski obrazek – dziecko otrzymuje kartkę, na której jest kropla tuszu. Dziecko dmucha na nią przez słomkę, tak, aby powstał czarodziejski obrazek.

Ćwiczenia fonacyjne

Wciągamy powietrze z równoczesnym wyrzuceniem ramion do boku, podczas wydechu wybrzmiewaj samogłoski: przechodząc kolejno od a przez o do u, równocześnie opuszczając ramiona.
„Echo”- dziecko woła poszczególne samogłoski, powtarza je za rodzicem ciszej, np.: „aaa” (głośno) – „aaa” (cicho), „eee” (głośno)- „eee”(cicho), „ooo”, „uuu”, „iii”, „yyy” (głośno – cicho)
Dzieci mruczą przez nos – przedłużają wymowę głosek: „m”, „n”, czemu zawsze towarzyszy drganie skrzydełek nosa i warg (sprawdzenie przez dotyk palcem)
Łączenie wymowy samogłosek ze spółgłoskami „m”, „n”: „mmma”, „mmmo”, „mmmu”, „mmmi”, „mmmy”, „nmma”, „nmme”, „nmmo”, „nmmi”, „nmmy”,
Wypowiedzi szeptem – naśladowanie głosów z otoczenia, naśladowanie instrumentów muzycznych
Wymawianie krótkiego zdania szeptem, półgłosem, głosem pełnym
i krzyczą

Ćwiczenia ortofoniczne

Czytamy dziecku tekst wiersza zachęcając go do powtarzania odgłosów zwierząt oraz dźwięków.

„Kurka i kogut” Autor: Longina Fila

Siedzi kurka na grzędzie
ko, ko, ko
I rozgląda się wszędzie
ko, ko, ko
Zobaczyła koguta
ko, ko, ko
jak zakłada jednego buta
ko, ko, ko
kurka głośno krzyknęła
Ko, ko, ko
kogutkowi buta zdjęła
Ko, ko, ko
i zagdakała na wysokiej nucie
ko, ko, ko
że koguty nie chodzą w jednym bucie
ko, ko, ko

„Krowa i mucha” Autor: Longina Fila

Stoi na łące krowa
MU, MU, MU
do zajadania trawy gotowa
MU, MU, MU
wtem przyleciała mucha
BZZ, BZZ, BZZ
i krowy wcale nie słucha
bzz, bzz, bzz
siadła jej na głowie
BZZ, BZZ, BZZ
i słucha co na to jej krowa jej powie.
BZZ, BZZ, BZZ
Krowa głośno powiada:
MUU, MUU
nie jestem z tego rada
MUU, MUU
Zmykaj mucho nieznośna
MUU, MUU
Jesteś dla mnie zbyt głośna
MUU, MUU
I nagle mocno ryknęła
MUU, MUU
Aż mucha ze strachu odfrunęła.
BZZ…

„Konik” Autor: Longina Fila

Pewien konik z długą grzywą wyruszył w podróż prawdziwą
Ihaha
Galopował prostą drogą przytupując lewą nogą
Ihaha
Dotarł wreszcie do Bytomia lecz nie spotkał w mieście konia
Ihaha
Pognał dalej do Knurowa tam gdzie stajnia stała nowa
Ihaha
Patrzy – konie spacerują, ogonami wymachują
Ihaha
Podszedł do nich i powiada – czy ktoś z was po końsku gada?
Ihaha
Wszyscy patrzą i się śmieją, mowę jego rozumieją
Ihaha
Przecież koniu chyba wiesz- jedna końska mowa jest.
Ihaha

„Echo”Autor: Adam Wacławski
Raz echo słyszało, Księżyca ziewanie
Ooo…
No i się bawiło, w dźwięku powtarzanie,
Ooo…
Po świecie chodziło, cały czas ziewało,
Ooo…
A swoim ziewaniem wszystkich usypiało,
Ooo…
Aż w końcu i echo jeszcze raz ziewnęło,
Ooo…
I zmęczone w lesie cichutko zasnęło.

„Żółw” Autor: Adam Wacławski

Idzie drogą żółw,
Uf.. uf.. uf
Sapie choć jest zdrów,
Uf.. uf.. uf
Przeszedł wielki rów,
Uf.. uf.. uf
Wszedł na pole krów,
Uf.. uf.. uf
Tam zmęczony żółw,
Uf.. uf.. uf
Zasnął pośród krów uf.

„Śmiecholino” Autor: Longina Fila

W pewnym mieście Śmiecholinie,
Życie swoim torem płynie.
Wszyscy śmieją się HAHA,
Każdy dobry humor ma.
Ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha
Panna Śmieszka hi, hi, hi,
Śmieje się gdy nawet śpi
I co słychać?
hi, hi, hi (szeptem) hi, hi, hi (głośniej)
hi, hi, hi (donośnym głosem)
Mama Śmieszka ha, ha, ha,
Na swej twarzy uśmiech ma
I wciąż słychać:
ha, ha, ha (szeptem)
ha, ha, ha (głośniej)
Ha, ha, ha (donośnym głosem)
A przed lustrem stoi kto?
To pan Śmieszek ho, ho, ho.
Jak się śmieje?
ho, ho, ho (szeptem)
ho, ho, ho (głośniej)
ho, ho, ho (donośnym głosem)
Starszy pan z laseczką drepcze,
Wcale śmiać się przestać nie chce.
Śmieje się przez całe dnie:
he, he, he (szeptem)
he, he, he (głośniej)
he, he, he (donośnym głosem)
Wtem pojawił się ktoś tu
I w głos śmieje się hu, hu
Czarownica groźna uuuuu
Roześmiała się hu, hu!

„Mucha” Autor: Adam Wacławski

Przyleciała czarna mucha,
Bzzzy…
Brzęczy, berzęczy wprost do ucha,
Bzzzy…
To usiądzie gdzieś na ścianie
Bzzzy…
To usiądzie na firanie,
Bzzzy..
To się schowa, to pokaże,
Bzzzy…
Czasem przejdzie po obrazie,
Bzzzy…
To spacerkiem po szklaneczce,
Bzzy…
To Obiadu zje troszeczke,
Bzzzy…
I się niczym nie przejmuje,
Bzzzy…
Tylko brzęczy, denerwuje.
Bzzzy…
Jeszcze długo by brzęczała,
Bzzzy…
Lecz przez okno wyleciała.

„ Wilk” Autor: Adam Wacławski

Do księżyca wilk wył stale,
A-uuu…!
I wylewał swoje żale,
A-uuu…!
Że mu w bajkach dokuczają,
A-uuu…!
Że do domu wejść nie dają,
A-uuu…!
Że mu mówią, że jest zły,
A-uuu…!
No i że ma wielkie kły,
A-uuu…!
Że schudł przez to tak okropnie,
A-uuu…!
Że mu teraz wiszą spodnie,
A-uuu…!
I że tego nie rozumie,
A-uuu…!
Czemu go się tak traktuje

A-uuu…!
Księżyc słuchał wycia wilka,
A-uuu…!
Przy czym z fajki puszczał dymka.

„Co mówią zwierzaki?” Autor: J. Beszczyński

Co mówi bocian, gdy żabkę zjeść chce? Kle, kle, kle
Co mówi żaba, gdy bocianów tłum? Kum, kum, kum.
Co mówi kaczka, gdy bardzo jest zła? Kwa, kwa, kwa.
Co mówi kotek, gdy mleczka by chciał? Miau, miau, miau.
Co mówi kura gdy znosi jajko? Ko, ko, ko.
Co mówi kogut, gdy budzi w kurniku/ ku, ku, ryku.
Co mówi koza, gdy jeść jej się chce? Mee, mee, mee.
Co mówi krowa, gdy braknie jej tchu? Mu, mu, mu.
Co mówi wrona, gdy wstaje co dnia? Kra, kra, kra.
co mówi piesek, gdy kość zjeść by chciał? Hau, hau, hau.
Co mówi baran, gdy spać mu się chce? Bee, bee, bee.
Co mówi ryba, gdy powiedzieć chce?
Nic, przecież ryby nie mają głosy!

Powrót