Jak postępować, aby rozwój mowy przebiegał prawidłowo
Oto ważniejsze zalecenia dotyczące wczesnej profilaktyki:
Wypowiedzi osób z najbliższego otoczenia powinny być poprawne. Do dziecka należy mówić powoli, wyraźnie. Należy unikać języka dziecinnego (spieszczanie) w trakcie rozmowy z dzieckiem.
Należy podawać do jedzenia pokarmy wymagające gryzienia (naturalne ćwiczenia mięśni odpowiedzialnych za prawidłową wymowę).
Dziecko powinno reagować na aktywność uczuciową i słowną otoczenia. W przypadku gdy brak jest takiej reakcji można podejrzewać niedosłuch. Konieczna jest wtedy wizyta lekarska.
Nie należy gasić naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętnością, cierpką uwagą, lecz słuchać uważnie wypowiedzi, zadawać dodatkowe pytania, co przyczyni się do korzystnego rozwoju mowy.
Nie wolno poprawiać wymowy dziecka, żądać, aby kilkakrotnie powtarzało dane słowo, zawstydzać, karać za wadliwą wymowę. Hamuje to chęć do mówienia, a co za tym idzie w konsekwencji dalszy rozwój mowy.
Wskazane jest częste opowiadanie dzieciom bajek, czytanie, oglądanie wspólne filmów i rozmawianie na ich temat.
Nie należy zaniedbywać chorób uszu, gdyż nie leczone mogą powodować niedosłuch,
a w następstwie zaburzenia wymowy.Należy zwracać uwagę czy dziecko dobrze słyszy i nie mówi podniesionym głosem lub nie pogłaśnia TV i radia.
Należy zaobserwować jak dziecko oddycha (powinno przez nos), odgryza, żuje pokarmy. W przypadku nieprawidłowego toru oddechowego warto skonsultować się laryngologiem (trzeci migdał). Pamiętajmy też o tym, że przy płytkim oddechu przez usta do mózgu dociera krew z małą zawartością tlenu. Mózg jest więc gorzej odżywiany. W konsekwencji pojawiają się kłopoty z nauką, trudności w skupieniu uwagi. Zadbajmy więc o to, aby dzieci oddychały przez nos.
Jeżeli dziecko ma nieprawidłową budowę narządów mowy i rozszczepy warg, podniebienia, wady zgryzu lub uzębienia, konieczne jest zapewnienie opieki lekarza specjalisty, gdyż wady te są przyczyna zaburzeń mowy.
Dziecka leworęcznego nie należy zmuszać do posługiwania się prawą ręką w okresie kształtowania się mowy. Naruszanie w tym okresie naturalnego rozwój sprawności ruchowej zaburza funkcjonowanie mechanizmu mowy. Prowadzi do często do zaburzeń mowy,
a w szczególności do jąkania.Nie należy wymagać zbyt wczesnego wymawiania poszczególnych głosek. Dziecko nie przygotowane pod względem sprawności narządów artykulacyjnych niedostatecznie różnicujące słuchowo dźwięki mowy, a zmuszane do artykulacji zbyt trudnych dla niego głosek, często zaczyna je zniekształcać, wymawiać nieprawidłowo. Tworzymy w ten sposób u dziecka błędne nawyki artykulacyjne, trudne do zlikwidowania.
Należy zwrócić uwagę czy dziecko nie obgryza paznokci i nie ssie palca (może to doprowadzić do wady zgryzu i wymowy).
Jeśli dziecko osiągnęło już wiek, w którym powinno daną głoskę wymawiać, a nie robi tego zasięgnijmy porady u logopedy. Nie opierajmy się wyłącznie na niezbyt fachowych pod tym względem diagnozach lekarskich.
Literatura:
„Prawidłowy
rozwój dziecka P. Łobacz
„Moje
dziecko uczy się mowy” L. Kaczmarek
„Logopedia” I. Styczek